Motobecane

Restauratie van de Motobecane Z56C.

De Motobecane Z56C 125 cc viertakt uit 1956 is in 2013 gekocht. Het was een onderdeel van de koop van meerdere Franse motoren in Zuid Frankrijk vlak bij Millau. Ik ging met zoon Michael de twee motoren ophalen die ik een maand ervoor daar had gekocht. Hij keek in het schuurtje en zei ” kijk Pa dat lijkt wel een James Dean motor”. Op mijn vraag of hij hem mooi vond besloot ik de Motobecane ook mee te nemen. Hij is immers motormuis nummer drie thuis en er was plaats op de aanhanger. De verkoper was een goede bekende. De motor was bij aankoop niet helemaal origineel, maar had wel de carte gris. De declaration de cession d’un vehicule het formeel verkoopbewijs en afstand verklaring die de koper in drievoud samen met de verkoper invult werd gereed gemaakt. Een deel gaat naar de prefecture waarmee de motor uit het Franse Kenteken register gehaald wordt en een voor de verkoper en koper.

De restauratie werd niet direct gestart, maar alvast wel naar onderdelen gezocht. Ik had meer ontbrekende onderdelen gevonden via Macadam 2 Roues. Ze verkopen naast replica vervangings onderdelen ook originele onderdelen voor de Motobecane Z series en andere Franse motoren uit de jaren 50. In het motobecane boek ” le Motobecane de mon père” is informatie te vinden hoe een originele Z56C Mobyclub eruit ziet. In een Motobecane forum vond ik een pdf van de originele handleiding en het onderhoudsboekje. Er zijn in de Motobecane Z serie meerdere uitvoeringen over de verschillende jaren. Deze Z heeft de kleine tank. De tank was van oorsprong mogelijk chrome met grijze biezen of beige met grijze biezen.

Kaptein

In Nederland bestond dezelfde motor onder de naam Kaptein. Kaptein heeft na WO2 Motobecanes in Nederland onder eigen naam geassembleerd. Daar waar deze Motobecane Z56C beige is met grijze tekening op de tank heeft de Kaptein een creme witte kleur met een groene tekening op de tank. Van deze Kapteins lijken er niet veel te zijn geproduceerd in tegenstelling tot de Motobecane Z serie in Frankrijk. Er zijn ook vergelijkbare motoren onder de naam Motoconfort uitgebracht. Motoconfort is de oorspronkelijke naam van de Motobecane fabriek. Wie zich in oude brommers verdiept komt de in Nederland veel verkochte Kaptein Mobilette vanzelf tegen. Dit succesnummer is feitelijk een in Nederland geassembleerde Motobecane bromfiets.

De onderdelen

De achterschokbrekers van de Motobecane Z56C moesten worden vervangen. Na een zoektocht op Leboncoin (de Franse Marktplaats) heb ik ze naar onze kennis sturen waar we ze in de vakantie hebben opgepikt. Niet iedere verkoper in Frankrijk is bereid om stukken over de grens te versturen. Het zadel leek origineel, maar de voorste beugel ontbrak. Na het maken van een beugel bleek dat dit een zadel was bedoeld voor de uitvoering met de grotere 11 liter tank waar het zadel met de neus een stukje onder de tunnel van de tank zit. Na bijna 2 jaar zoeken op internet en beurzen in binnen en buitenland vond ik op Leboncoin eindelijk het zadel met het juiste frame. De prijs was te hoog, maar na zo lang zoeken zonder succes moet je de kans nemen zodra deze zich voordoet. De bedrading voor de verlichting ontbreekt, maar dat is voor latere zorg. Het stuur en hendels waren niet origineel. Net zo min als de stuurklemmen. Ze zien er wel goed uit zijn functioneel. De moderne gashendel is vervangen door de juist gashendel van Saker. Deze zijn nog goed te vinden op beurzen. De midden standaard ontbrak, die is op een beurs in Frankrijk gevonden. Door London exhausts is op de Z56C een sigaar uitlaat gemaakt met bocht.

Om de restauratie voor te bereiden ben ik meer (reserve)onderdelen gaan zoeken op internet en vond al snel een rijwielgedeelte van een Z57C die veel gelijke onderdelen heeft. De verkoper wilde deze niet versturen dus maakten we van de nood een deugd met een leuk weekend Honfleur. Tussendoor werd op zaterdagmiddag het rijwiel gedeelte opgehaald. Het paste liggend in de achterbak van de stationcar. Via een advertentie op marktplaats werd ik op Brammotoren.nl gewezen. Bij Bram heb redelijk wat bruikbaars gevonden. Niet alleen onderdelen voor de Motobecane maar ook voor de Griffon die ik toen al wel aan het restaureren was. Door Bram regelmatig elkaar op beurzen tegen te komen is het een leuk contact geworden. Via een site van een Motobecane verzamelaar vond ik een mooie overzichtslijst van onderdelen van verschillende types die onderling uitwisselbaar zijn.

Smurrie

Ik wilde de motor eerst een keer horen lopen voordat ik alles uit elkaar zou gaan halen Een goede schoonmaakbeurt was wel op zijn plaats. In de tank zat bruine smurrie wat ooit benzine moet zijn geweest. Die smurrie moest er eerst uit. Bij inspectie van de gereinigde tank was duidelijk dat deze ook eerst ontroest moest worden. In de carburateur zat zoveel vuil dat hij niet meer werkte. De carburateur werd aangepakt met de ultrasoon reiniger en na een halve dag werk liep alles weer gesmeerd en was ook de benzinekraan was gangbaar. De tank werd gevuld met schoonmaakazijn die ik een week liet intrekken. Na een week werd de tank uitgespoeld waarbij een fikse jampot bodem met roest uit de tank kwam. Na een inspectie zag de tank er al heel mooi uit maar het kon beter. De schoonmaak azijn kon na filteren opnieuw worden gebuikt. Op de oldtimer beurs in Rosmalen werden weer wat onderdelen gevonden. Na ontroesten met schoonmaak azijn is met brekers-zand het laatste van binnen geschuurd. De tank werd nadat deze roestvrij was met tankcure gecoated. Het motorblok is gereinigd en gepolijst. De motor werd weer terug opgebouwd om deze voor het eerst te laten lopen. De motor aan de praat krijgen ging vrij vlot al bleef de gashendel wat hangen. Na een klein stukje in de wijk begaf de ketting het. Omdat ik ook met de restauratie van een andere motor aan de slag was werd de Z56 even geparkeerd. Dat was in 2014.

Pauze in restauratie

Het is overzichtelijker is om niet meerdere motoren tegelijk te restaureren. De Motobecane is in 2015 op Nederlands kenteken gezet en geparkeerd. In 2020 is tijdens de Corona crisis de restauratie weer opgepakt. De eerste klus was het herstel van de middenbok zodat de motor stabiel en recht kan staan. De standaard was doorgezakt en aan de onderzijde gesleten, iets wat vaak voorkomt bij deze motoren.

De originele beige lak is door JP Car Color in Roosendaal nagemaakt van de originele lak die gevonden is door de bagagedrager te polijsten. Vanonder het zwart het beige zichtbaar gemaakt. Onder de tank en spatborden bleek geen originele lak te zitten. Het was nu kunst om het juiste grijs te laten maken voor de tank. Op basis van die ene foto van een tank die ik ooit op een beurs zag is dat wat lastig maar wel gelukt.

De restauratie weer opgepakt.

Het stralen van de verschillende onderdelen nam veel tijd in beslag. Alleen al het zadel bestaat uit heel veel onderdelen waar flink roest zit. De elastieken zijn vervangen. Naast het zadelframe zijn ook de veren beugeltjes en dergelijke roestvrij gemaakt. De delen die niet per se gelakt hoeven te worden krijgen een behandeling met Owatrol olie zodat ze roestvrij blijven. Eind december 2020 is weer geluid uit de motor gekomen. De Z56C loopt ontzettend mooi en rustig. Het enthousiasme en verlangen om een rondje te doen wanneer de Z klaar is groeit spontaan.

In januari 2021 zijn de e eerste onderdelen zijn na glasparelen in de epoxyprimer gezet. Het wordt de eerste keer dat ik ga proberen een hele motor zelf te spuiten. Op het zadelframe zijn de elastieken gemonteerd. Het nieuw zadeldek ligt klaar. Eind januari zijn de eerste onderdelen beige gespoten. Nu stap voor stap de andere onderdelen demonteren en bewerken. Het logo Mobyclub 56 op het gereedschapkastje ontbreekt. De zoektocht op internet en beurzen heeft tot nu geen resultaat opgeleverd. Ik ga proberen om het na te maken.

De ontbrekende covers voor de voorvork zijn gevonden bij een CFM clublid en gelijk ontdaan van de lak met afbijt en vervolgens ook de roest met aluminium oxide gestraald. De volgende stap was de koplamp en tank gereed maken voor het spuitwerk. Deze zijn eerst met afbijtmiddel bewerkt. Ondanks de bewering op het etiket dat deze afbijt veel lagen ineens aanpakt was twee keer bewerken minimaal benodigd. De bouten waarmee de koplamp en de klemmen van de kilometerteller zien er na glasparelen weer netjes uit.

De bevestiging platen voor de knierubbers ontbreken op de tank die op de motor zat bij aankoop. Deze knierubber-platen blijken gepuntlast te zijn. Dat wordt zelf nieuwe maken of toch een andere tank. Het clublid waarvan ik de voorvork covers had overgenomen bleek ook over de juiste tank te beschikken met knierubbers, benzinekraan en Mottaz snelvul-tankdop. Die Mottaz dop was indertijd een veelgebruikte accessoire.

Februari 2021

De nieuwe tank lijkt er erg goed uit te zien. Nadere inspectie leert dat ook in deze tank veel aanslag zit van oude brandstof. Het is een zwarte harde laag prut veel erger dan in de vorige tank. Ondertussen was de tank aan de buitenzijde ontdaan van de lak en met aluminium oxide gestraald. De tank ziet er aan de buitenzijde goed uit.

Uit het steeds kaler wordend frame kon de achterbrug er redelijk eenvoudig uitgehaald en na afbijtmiddel ook gestraald. De voorvork is grotendeels gedemonteerd en het frame steeds kaler. De gedachte dat de tanklogo’s met een popnagel vast gemaakt moeten worden in de nadien gemaakte gaatjes beviel niet. Ik wilde de gaatjes dicht lassen zodat er na het spuiten ook geen kans op lekkage is. De tank is inmiddels zo vaak gereinigd dat er geen benzine dampen meer in zaten. Ik besliste dat de aluminium tanklogo’s gaan geplakt worden.

Tussendoor is de nieuwe ketting op maat gemaakt. Daarbij werd ontdekt dat de moeren om de kettingspanner te borgen aan de verkeerde zijde zaten. Niet voor niets dat de vorige ketting niet goed te spannen was. Met het verder demonteren van de motor en verwijderen van de lak van het frame werd het eerder door lak dichtgelopen framenummer onthuld. Naast het balhoofdplaatje, de ontstekingcover en het bloknummer is nu ook goed het matching framenummer te zien. Bij het opnieuw spuiten zal dat zichtbaar moeten blijven.

De wielen blijken er ontzettend goed uit te zien. Op de remtrommel van het achterwiel zit zelfs geen roest. De tandwielen hebben wel de beste tijd gehad. Via Chambrier moto werden een set nieuwe tandwielen besteld. De nieuwe ketting was al eerder aangeschaft.

Half februari zijn met behulp van vriend JP de twee gaten in de tank waarmee de tankemblemen gepopnageld zaten dichtgelast. De emblemen komen er terug op als plak embleem. Na het lassen is de tank met lucht eerst afgeperst om te controleren of hij wel dicht is.

Doordat het frame met afbijt niet voldoende kaal te krijgen is en mijn straalcabine te klein ben ik bij Easi Blast in St Maartensdijk geweest. Daar kan je op reservering een straalcabine huren en zelf stralen. Het frame en voorspatbord heb ik daar glasgepareld. Omdat zo’n kaal frame erg roestgevoelig is, heb ik die dag gelijk doorgepakt. Na wat laswerk aan het frame zodat de standaard niet meer doorgezakt is de boel goed nagezien, extra geschuurd, gereinigd en in de epoxyprimer gezet. Het voorspatbord is aan de binnenzijde met een anti aanslag roest coating bewerkt. Verschillende andere onderdelen staan eind die dag ook in de eerste laag epoxy primer.

In de laatste week van Februari zijn frame, tank en andere onderdelen na glasparelen en plamuren van meerdere lagen epoxy primer voorzien zodat in Maart deze onderdelen afgelakt kunnen worden. De tandwielen die via Chambrier uit Frankrijk zijn besteld zijn na een week ook binnen

Maart 2021

Na fijnschuren van de epoxyprimer staan de 1e twee lagen beige erop. Deze moeten een week drogen voordat de transparante lak er op kan. Een mooie gelegenheid om wat andere zaken tussendoor aan te pakken.

De banden van de wielen zijn eraf zodat de wielen ook aangepakt kunnen worden. Als eerst is het voorwiel aangepakt. Eerst heb ik het spaakpatroon nagezien en gemeten vanaf het ventielgat genoteerd. Het is een patroon per vier spaken waarbij er aan iedere zijde twee binnen en twee buitenspaken zijn. Na het maken van diverse foto’s van wiel en spaakpatroon kon ik gaan kijken hoe het uit elkaar te halen was. Aan de zijde van de remtrommel zitten alle spaakkoppen met het gezicht aan de buitenzijde. Aan de andere zijde is dat om en om. De binnenspaken zitten met het oog naar buiten en de buitenspaken zitten met het oog naar binnen. De binnenspaken zijn eerst gedemonteerd en daarna de buitenspaken. Dat zal bij het monteren weer in omgekeerde volgorde moeten. Van CFM Clublid Winold kreeg ik het advies om de spaken in 4 groepjes te sorteren. De kopjes van een binnen en buitenspaak zijn kennelijk net in een andere gradenhoek gebogen. De spaken zijn eerst glas gepareld en daarna gepolijst. Vervolgens gesorteerd moeten en tegen roest beschermd.

De spaken zijn op de dag dat de lente begon in transparante lak gespoten zodat ze beschermd blijven. De voornaaf is in een naven zilver kleur gespoten. De velg is grijs gespoten in dezelfde kleur die in de tank terugkomt.

April 2021

April heeft in het licht gestaan van veel schuren, plamuren, spuiten. Op sommige onderdelen zijn tot 6 lagen epoxy primer gezet en 3 tot meer lagen 2k kleurlak en 3 lagen transparant 2k. Af en toe moest een onderdeel gemaakt worden zoals de M7 zeskant boutjes die met de frees en draaibank getransformeerd zijn in verzonken lenskop bouten met een gleufkop om de beschadigde bouten bij de naaf te vervangen. In het zelf spaken en uitlijnen van het wiel is veel tijd gaan zitten. Eindelijk kon eind april het frame weer naar de heftafel waardoor het opbouwen steeds zichtbaarder wordt. Bouten en moeren worden eerst ge-glaspareld en met owatrol olie beschermd. Bij de ophanging van de schokbrekers bleken 6mm M12 spacers te ontbreken. Deze worden met de draaibank zelf gemaakt van een rvs bout.

 

Mei 2021

Het opbouwen is begonnen. Er komt zicht in. Voordat de tank striping wordt bepaald zet ik de motor eerst op twee wielen. Daarom ben ik eerst begonnen met het achterwiel. Na zorgvuldig documenteren wat waar zit is alle bestaande lak en roest verwijderd. Als je zo de foto bekijkt kan je zien dat zo’n klein achterwiel toch uit heel veel verschillende onderdelen bestaat en dan staat het tandwiel er nog niet op. Na verwijderen van lak en roest is alles nog eens met glas gepareld en de spaken en spaak nippels gepolijst. De spaken en spaak nippels gaan direct in de blanke lak. De rest eerst weer in de epoxy primer en lak om afgewerkt te worden met blanke lak.

Juni-Juli 2021

Juni was een maand met mooi weer. Daarom zijn er ook twee weken besteed aan motorrijden door Frankrijk en wat minder aandacht aan restaureren. In de rest van deze maand zijn vooral het voor en achterwiel gereed gemaakt om vervolgens de tank striping verder op te zetten. Na de grijze basislaag is dat het beige. Na het uitharden daarvan zijn de donkergrijze biezen opgezet.

 

 

Door een motorongeval in september 2021 is de afwerking weer in de wachtstand terecht gekomen. In 2024 is het werk weer opgepakt en afgemaakt zodat met de Motobecane voor het eerst gereden kon worden. Nog wat werk zoals het aluminium logo mobyclub 56 en elektra bedrading.